Szanowni Czytelnicy,
Zachęcamy do lektury naszego dodatku specjalnego poświęconego zastosowaniu betonu w budowie dróg. Przedstawiamy w nim najważniejsze informacje dotyczące technologii wykonania nawierzchni betonowych, ich trwałości, kosztów utrzymania oraz aspektów środowiskowych. Eksperci omawiają także kryteria wyboru odpowiedniego rodzaju betonu oraz dzielą się praktycznymi wskazówkami wynikającymi z doświadczeń przy realizacji inwestycji drogowych.
W obliczu rosnących wymagań klimatycznych samorządy coraz częściej muszą brać pod uwagę ślad węglowy przy planowaniu i realizacji inwestycji drogowych oraz infrastrukturalnych. Emisja gazów cieplarnianych generowana przez budowę dróg, ścieżek rowerowych czy innych elementów miejskiej infrastruktury staje się nie tylko kwestią wizerunkową, ale również wymogiem prawnym i finansowym. Przepisy unijne i krajowe nakładają na jednostki samorządu terytorialnego obowiązek uwzględniania tych aspektów w projektach, co wiąże się z nowymi wyzwaniami oraz koniecznością pozyskiwania odpowiednich funduszy. W artykule radcy prawnego Mirona Tadycha wyjaśniamy, czym jest ślad węglowy, jak wpływa na możliwość uzyskania środków unijnych oraz jakie europejskie praktyki mogą stanowić inspirację dla samorządów.
Z pozoru zwykły olej, w praktyce – jeden z kluczowych czynników decydujących o żywotności maszyny. To od jego jakości zależy, czy smarowanie będzie skuteczne, a elementy mechaniczne odpowiednio chronione. W artykule dr. inż. Michała Stawowiaka przyglądamy się roli oleju w warunkach pracy, wyjaśniamy różnicę między smarowaniem hydrodynamicznym a granicznym oraz pokazujemy, co naprawdę oznacza dobra charakterystyka lepkościowa.
W tym wydaniu poruszamy również temat zieleni przydrożnej – elementu, który nie tylko poprawia estetykę przestrzeni, ale także wpływa na bezpieczeństwo użytkowników dróg i stan środowiska.
Nie mogło również zabraknąć porad ekspertów w ramach „Prawnych Zeszytów Drogowych”. Przemysław Gogojewicz w dwóch artykułach omawia zagadnienia związane z przewozem niebezpiecznych towarów po drogach samorządowych. W opracowaniu znajduje się również słowniczek, ułatwiający zrozumienie kluczowych pojęć, takich jak RID czy zaświadczenie ADR. W kontekście inwestycji drogowych poruszamy także temat elastyczności kontraktowej – jej brak może prowadzić do naruszeń przepisów – oraz rolę robót zamiennych w zapewnieniu prawidłowej realizacji projektów.
Z życzeniami owocnej lektury
redakcja czasopisma „Drogi Samorządowe”
Zamów prenumeratęZieleń przydrożna to roślinność umieszczona w pasie drogowym w szczególności w celu ochrony użytkowników drogi przed oślepianiem przez pojazdy nadjeżdżające z kierunku przeciwnego, ochrony drogi przed zawiewaniem i zaśnieżaniem, ochrony przyległego terenu przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza, wody i gleby.
Budowa dróg to proces niezwykle kosztowny i materiałochłonny, wymagający transportu znacznych ilości surowców. Proces ten wiąże się z emisją dużych ilości gazów cieplarnianych, które powstają zarówno podczas produkcji materiałów, ich transportu, jak i wbudowywania. Współczesne budownictwo drogowe, kierujące się zasadami zrównoważonego rozwoju, powinno w maksymalnym stopniu wykorzystywać materiały pochodzące z recyklingu oraz odpady poprzemysłowe.
Smarowanie maszyn obejmuje okresową kontrolę poziomu oleju w zbiornikach, miskach olejowych i przekładniach. Obowiązuje zasada dolewania tego samego rodzaju oleju, który jest w zbiorniku. Zabrania się mieszania różnych rodzajów olejów [3].
„Od przybytku głowa nie boli” – tej ludowej mądrości w yrażonej przysłowiem nie podzielają na pewno włodarze jednostek samorządu tery torialnego stających się podmiotami odpowiedzialnymi za drogi zmieniające kategorię w tzw. tr ybie kaskadow ym. Zmiana kategorii drogi stanowi zdarzenie prawne skutkujące dużym obciążeniem finansow ym i organizac yjnym z wiązanym z koniec znością utrzymania drogi oraz realizacją inwestycji.
Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie i ochrona skrzyżowania lub węzła dróg różnej kategorii wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami drogi, znakami i sygnałami drogowymi oraz urządzeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego, związanymi z funkcjonowaniem tego skrzyżowania lub węzła, należy do zarządcy drogi właściwego dla drogi wyższej kategorii.
Uczestnik przewozu towarów niebezpiecznych ma obowiązek przedsięwziąć niezbędne środki bezpieczeństwa w celu zapobieżenia zagrożeniom dla osób, mienia i środowiska, a w przypadku zaistnienia wypadku lub awarii niezwłocznie powiadomić osoby będące w strefie zagrożenia oraz centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej. W przypadku zaistnienia wypadku lub awarii w przewozie towarów niebezpiecznych środkami transportu należącymi do sił zbrojnych lub środkami transportu, za które siły zbrojne są odpowiedzialne, uczestnik tego przewozu niezwłocznie powiadamia osoby będące w strefie zagrożenia oraz centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej, a ponadto właściwą terenową jednostkę organizacyjną Żandarmerii Wojskowej.
Ograniczona przewidywalność procesów inwestycyjnych realizowanych w sektorze drogownictwa uzasadnia konieczność zapewnienia odpowiedniej elastyczności kontraktowej. Zbytnia skostniałość umowy może wręcz stanowić naruszenie regulacji ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1320). Jak wskazała KIO w wyroku z dnia 9 października 2024 r., KIO 3470/24: „Wprowadzenie robót zamiennych, w istocie leży w interesie Zamawiającego, skoro ma na celu należyte wykonanie robót budowlanych”.
Przewóz drogowy towarów niebezpiecznych należących do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, niepodlegający obowiązkowi uzyskania zezwolenia wojskowego na przejazd drogowy, można wykonywać pojazdami dopuszczonymi do ruchu drogowego zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym oraz – jeżeli tak stanowi Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) – na podstawie dodatkowych badań technicznych potwierdzonych przez okręgową stację kontroli pojazdów lub wojskową okręgową stację kontroli pojazdów.
Jednostki samorządu terytorialnego coraz częściej stają przed koniecznością uwzględniania śladu węglowego przy planowaniu i realizacji inwestycji infrastrukturalnych. W dobie zaostrzających się wymogów klimatycznych, zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i krajowym, takie kwestie jak emisja gazów cieplarnianych generowana przez budowę dróg czy ścieżek rowerowych przestają być jedynie elementem wizerunkowym, a stają się wymogiem prawnym i finansowym. Poniższy artykuł omawia, czym jest ślad węglowy oraz jakie przepisy obligują samorządy do jego uwzględniania. Pokazuje też, jak kwestia ta może rzutować na pozyskiwanie środków unijnych na finansowanie infrastruktury samorządowej i jakie są najlepsze europejskie praktyki w tym zakresie.
Każdy zarządca drogi wie, że kary pieniężne wymierzane są wobec podmiotu zajmującego pas drogowy bez zezwolenia lub o powierzchni większej niż określona w zezwoleniu, a także z przekroczeniem terminu określonego w zezwoleniu. Zarządca drogi ma obowiązek w takiej sytuacji wszcząć i prowadzić postępowanie administracyjne, a także wymierzyć karę pieniężną zgodnie z art. 40 ust. 12 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r ., poz. 320 z późn. zm.). Warto jednak wiedzieć, że konieczność zapłaty kary pieniężnej może dotyczyć również samego zarządcy drogi.
Zakład Produkcji Sprzętu Oświetleniowego ROSA potwierdza jakość, żywotność i niezawodność swoich produktów w y konanych z aluminium anodowanego wprowadzając 20 -letnią g warancję dla Inwestora na aluminiowe anodowane słupy, w ysięgniki oraz słupy w zestawach oświetleniow ych i obudow y opraw LED.
