Temat chodników powrócił ostatnio na łamy prasy branżowej ze względu na zmiany definicyjne wprowadzone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1047), dalej: P.r.d. Mimo że wskazana w poprzednim zdaniu ustawa jedynie funkcjonalnie powiązana jest z działalnością zarządców dróg, to wspomniana nowelizacja stanowi dogodny bodziec dla poruszenia kilku kwestii ogniskujących się wokół materii chodników w perspektywie regulacji ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 162), dalej: specustawa drogowa.

Przepisy ustawy z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych (dalej: „u.d.p.”) przewidują możliwość zawierania przez zarządców dróg porozumień. Jest to swoista formuła współpracy, która wykazuje cechy zbieżne z porozumieniami administracyjnoprawnymi, o których mowa w art. 74 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: „u.s.g.”). Przedmiotem porozumień, zgodnie z art. 19 ust. 4 u.d.p., może być przekazanie zarządzania drogami publicznymi lub finansowania albo dofinansowania zadań z zakresu zarządzania drogami.

Budowanie oraz przebudowywanie dróg publicznych z założenia pozostaje w sferze obowiązków podmiotów publicznych, które stosownie do regulacji normatywnych odpowiadają za określone elementy infrastruktury. Regulacje u.d.p. przewidują jednak w sposób wyraźny sytuację, w której stosowne obowiązki obciążają podmiot trzeci. Zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.p. budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowana inwestycją niedrogową należy do obowiązków inwestora tego przedsięwzięcia. Szczegółowe warunki budowy lub przebudowy drogi określa umowa pomiędzy zarządcą drogi a inwestorem. Sposób jej ukształtowania ma szczególne znaczenie dla realizacji obowiązku ustawowego.

W świetle przepisów ustawy o drogach publicznych pas drogowy stanowi wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą, natomiast droga stanowi budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Ponadto zaliczenie do kategorii dróg gminnych i ustalenie przebiegu dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy.

Znajdująca się na finalnym etapie legislacyjnym ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych ma ustanowić szczególne regulacje dotyczące nabywania przez gminy własności niektórych nieruchomości gruntowych użytkowanych aktualnie jako drogi ogólnodostępne. Ustawowo określoną konsekwencją nabycia przez gminy tych nieruchomości będzie uznanie ich za drogi gminne. Jakie dodatkowe konsekwencje, w tym prawno-finansowe, będzie wywoływać skuteczne przeprowadzenie procedury administracyjnej przez gminę?

Pojazd nienormatywny to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi wraz z ładunkiem lub bez ładunku, wymiary lub rzeczywista masa całkowita wraz z ładunkiem lub bez niego są większe od dopuszczalnych przewidzianych w przepisach ustawy Prawo o ruchu drogowym. Ruch pojazdów nienormatywnych po drogach publicznych jest dozwolony pod warunkiem uzyskania stosownego zezwolenia i przestrzegania warunków przejazdu, określonych w tym zezwoleniu i w przepisach ustawy Prawo o ruchu drogowym.