W przypadku realizacji inwestycji drogowej zwykle konieczna jest ocena oddziaływania na środowisko. Z procedury oceny wynika obowiązek opracowania kilku wariantów inwestycji oraz przygotowania kryteriów, które posłużą do ich oceny. Aby spełnić wszystkie warunki, niezbędna jest znajomość przepisów i sposobów postępowania w związku z wariantowaniem inwestycji drogowych.
Inwestycje drogowe wzbudzają wiele emocji – z jednej strony ochrona zasobów środowiska jest istotna, ale z drugiej budowa dróg jest niezbędnym czynnikiem rozwoju każdego kraju oraz całego kontynentu. Plany utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu zostały zawarte w Białej Księdze przyjętej w przez Komisję Europejską w 2011 r. w Brukseli. Uznano, że transport stanowi fundament rozwoju naszej gospodarki i społeczeństwa. Ze względu na możliwość swobodnego podróżowania i przewozu towarów rozwój spójnej sieci transportowej pozwala na wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy, a skuteczne działania wymagają ścisłej współpracy międzynarodowej. Aby powstała spójna sieć transportowa obsługująca całą UE, konieczna jest również rozbudowa lotnisk, portów, a przede wszystkim sieci kolejowej. To oznacza, że plany rozbudowy sieci dróg należy uzupełnić o rozwój sieci kolei europejskiej.
W kwestii ochrony środowiska w krajach unijnych obowiązuje szereg przepisów, np. Dyrektywa Parlamentu i Rady 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny skutków niektórych planów i programów dla środowiska czy Dyrektywa Rady 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska. Polskie prawo krajowe musiało zostać dostosowane do tych oraz innych przepisów, w związku z czym nastąpił znaczący postęp w ograniczaniu negatywnych skutków oddziaływania na środowisko inwestycji budowlanych.
Co mówi prawo?
Realizacja inwestycji drogowych podlega ograniczeniom wynikającym z Prawa budowlanego, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz zapisów zawartych w ustawach szczególnych. Istotne znaczenie mają tu przepisy regulujące sposób i formy ochrony środowiska przyrodniczego oraz środowiska wodnego.
Zgodnie z ustawą z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, decyzja środowiskowa jest potrzebna dla wszystkich przedsięwzięć, które mogą zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, w tym na obszar Natura 2000, oraz mogą potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, w tym na obszar Natura 2000 (Dz. U. 2008 Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.).
Wyżej wymieniona ustawa stanowi podstawę wydawania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Oprócz niej istotne dla ochrony środowiska przed negatywnymi wpływami inwestycji budowlanych są także: rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, Prawo ochrony środowiska, a także Kodeks prawa administracyjnego. Rozważając temat oceny oddziaływania na środowisko, należy uwzględnić Dyrektywę Rady 85/337/EWG z 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne.
O tym, która inwestycja może zostać zakwalifikowana do jednej z wymienionych kategorii oraz która wymaga sporządzenia raportu, decyduje rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Rozporządzenie to wymienia przedsięwzięcia zaliczone do kategorii mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Opisano je, podzielono na obiekty i procesy oraz przedstawiono w sposób łączny (obiekty i procesy). Takimi inwestycjami są wszelkie instalacje do wyrobu substancji przy zastosowaniu procesów chemicznych, elektrownie konwencjonalne, elektrownie jądrowe, szereg fabryk do produkcji metali, papieru, rurociągów naftowych i wiele innych. Wśród wymienionych inwestycji znajdują się również autostrady i drogi ekspresowe oraz inne drogi, o co najmniej czterech pasach ruchu i długości minimum 10 km. Każde z przedsięwzięć wymienionych w rozporządzeniu charakteryzuje się odpowiednią wielkością, wydajnością lub długością kwalifikującą do danego działu.
Przedsięwzięcia zaliczone do mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko to m.in. instalacje wytwarzające beton i szkło, linie kolejowe, drogi niewymienione w pierwszej grupie wraz infrastrukturą towarzyszącą, mosty, parkingi, lotniska, parki zabaw i pola golfowe. Rozporządzenie obejmuje również obiekty, które mogą się zakwalifikować do danych grup poprzez proces rozbudowy, przebudowy oraz dodatkowego montażu. Przekroczenie „progów” prawnych należy rozumieć jako zwiększenie zakresu działalności inwestycji. Jeżeli dane przedsięwzięcie jest kwalifikowane jako mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, to wymagane jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko. Jeżeli zaś przedsięwzięcie jest kwalifikowane jako mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania stwierdza organ właściwy do wydania decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych w drodze postanowienia. Istotą procedury oceny oddziaływania na środowisko jest przewidywanie potencjalnych zagrożeń już na etapie planowania inwestycji. Ocena oddziaływania na środowisko jest jednym z podstawowych narzędzi ochrony środowiska w procesie szeroko rozumianego rozwoju. Procedura ta ma dostarczyć organowi administracji podejmującemu decyzję informacji, czy ingerencja inwestycji w środowisko została zaplanowana w sposób optymalny. Należy rozważyć, czy korzyści wynikające z jej realizacji rekompensują straty w środowisku.
W ustawie o ochronie przyrody stosowane jest pojęcie obszaru Natura 2000. Zostało ono zdefiniowane jako obszar specjalnej ochrony ptactwa, siedlisk lub obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Europejskiej. Celem jego utworzenia jest ochrona populacji dziko występujących zwierząt i roślin. Ustawa o ochronie przyrody wprowadza zasadę, zgodnie z którą podejmowanie jakichkolwiek działań mogących negatywnie wpłynąć na obszary Natura 2000 jest zabronione. Inwestowanie na takich terenach jest możliwe w wyjątkowych sytuacjach, po spełnieniu odpowiednich warunków. Organ odpowiedzialny za wydanie decyzji, między innymi pozwolenia na budowę, musi rozważyć, czy takie przedsięwzięcie może wpłynąć na obszar Natura 2000 i w zależności od decyzji – czy będzie wymagana ocena oddziaływania przedsięwzięcia na danym obszarze. Z oceny wynika, czy przedsięwzięcie będzie znacząco negatywnie oddziaływać na obszar, czy też nie.
Opracowanie wariantów inwestycji
Zgodnie z polskim prawem wydanie decyzji o lokalizacji i realizacji inwestycji drogowej powinno być poprzedzone analizą wariantów
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
