Rosnące wyzwania w obszarach funkcjonalnych miast – degradacja środowiska, zatłoczenie (korki) oraz bezpieczeństwo ruchu – wymuszają redefinicję paradygmatu inżynierii miejskiej. Dotychczasowy model planowania transportu, oparty na modernizmie („więcej infrastruktury dla rosnącego ruchu samochodowego”), okazał się niewydolny. Kluczową odpowiedzią na tę sytuację jest Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej, czyli SUMP.
Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (Sustainable Urban Mobility Plan – SUMP) jest to strategiczny, kompleksowy instrument, którego celem jest zmiana filozofii zarządzania systemem – z podejścia ukierunkowanego na pojazdy na podejście zorientowane na efektywną mobilność ludzi.
NOWA WIZJA MOBILNOŚCI
Aby w pełni zrozumieć istotę SUMP, należy cofnąć się do korzeni inżynierii ruchu. Przez większość XX w. w planowaniu miejskim dominowała doktryna „predict and provide” („przewiduj i zapewniaj”). Planiści, prognozując wzrost liczby samochodów, projektowali szerokie arterie i wielopoziomowe węzły, by ten ruch pomieścić. Praktyka ujawniła jednak paradoks: takie działanie prowadziło do zjawiska popytu indukowanego (we wskazanym przypadku samonapędzającego się wzrostu ruchu samochodowego). Nowa, zwiększona przepustowość drogowa zachęcała kolejnych kierowców do przesiadki na auta, co w krótkim czasie skutkowało ponownym zakorkowaniem ulic, lecz już na większą skalę.
SUMP zmienia ten model, wprowadzając podejście „decide and provide” („decyduj i zapewniaj”). Samorządy przestają biernie akceptować prognozy wzrostu ruchu samochodowego. Zamiast tego podejmują aktywną decyzję o pożądanej wizji miasta, a następnie dobierają narzędzia transportowe, które pozwolą tę wizję urzeczywistnić.
Formalne ramy dla tej transformacji nadała Komisja Europejska. Kluczowym dokumentem była opublikowana w 2011 r. „Biała Księga Transportu” (Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu, 8.3.2011), która wyznaczyła cel wycofania z miast samochodów o napędzie konwencjonalnym do 2050 r. Dwa lata później, w 2013 r., przyjęto tzw. Pakiet Mobilności Miejskiej (Komunikat Komisji do PE, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, „Wspólne dążenie do osiągnięcia konkurencyjnej i zasobooszczędnej mobilności w miastach”, 17.12.2013), który po raz pierwszy zdefiniował Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP) jako strategiczny plan mający zaspokajać potrzeby mobilności ludzi i towarów w miastach w sposób zapewniający lepszą jakość życia.
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.