Uwaga wypadek

Tytułem wstępu

Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu. Konieczną przesłanką do skutecznego podjęcia przez radę gminy uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych jest legitymowanie się przez gminę prawem własności do gruntów, po których taka droga przebiega. Żaden przepis nie przewiduje automatycznego przejścia prawa własności gruntu zajętego pod drogę na rzecz jednostki samorządu gminnego z chwilą wejścia w życie uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych. Oznacza to, że już przed podjęciem uchwały działki, przez które ma przebiegać droga gminna, muszą należeć do gminy. Jeżeli dana droga stanowi już własność gminy, to spada na nią ciężar odpowiedzialności za utrzymanie tej drogi. Oznacza to wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych, które zmierzają do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu robót, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej. W miarę potrzeby jest to również wykonywanie prac przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym. Definicja pojęcia „remontu drogi” zawarta w ustawie o drogach publicznych jest zbieżna z definicją remontu zawartą w ustawie Prawo budowlane (art. 3 pkt 8), która stanowi, że przez „remont” należy rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu

Z orzecznictwa

Droga publiczna nie może być własnością osób fizycznych i niepublicznych osób prawnych, a to z tego względu, że zgodnie z art. 140 k.c., w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa. Konieczną, zatem przesłanką do skutecznego podjęcia przez radę gminy uchwały o zaliczeniu drogi do kategorii dróg gminnych jest legitymowanie się przez gminę prawem własności do gruntów, po których droga taka przebiega. Zatem droga, która nie jest własnością gminy, nie może być drogą gminną i z tego powodu nie może być zaliczona do dróg gminnych. I OSK 708/14 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie

stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Zarządca drogi a jego zadania związane z drogą

Ustawa o drogach publicznych wskazuje, iż generalnymi zadaniami, stawianymi gminie w związku z zarządem drogą jest:

1) utrzymywanie przez gminę nawierzchni drogi,

2) utrzymywanie chodników należących do gminy,

3) utrzymywanie drogowych obiektów inżynierskich,

4) utrzymywanie urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą,

5) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego,

6) wykonywanie robót interwencyjnych,

7) wykonywanie robót utrzymaniowych i zabezpieczających,

8) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników,

9) prowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu,

10) utrzymywanie zieleni przydrożnej (w tym sadzenie i usuwanie drzew i krzewów) oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia, odpowiednie ich znakowanie m.in. wskazujące na występujące zimą zagrożenia.

W okresie zimowym zarządca drogi ma również prawo ustawiania na gruntach przyległych do pasa drogowego zasłon przeciwśnieżnych. Tym samym do zarządców dróg należy wykonywanie szeregu czynności, których głównym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa ruchu w porze letniej i zimowej. Utrzymanie drogi jest wiec pojęciem szerokim oznaczającym jej odśnieżanie, zwalczanie śliskości czy też usuwanie powstających zimą ubytków w nawierzchni drogowej. W celu realizacji tych

zadań zarządca powinien utrzymywać podlegające mu drogi w stanie wykluczającym narażenie kierowców i pieszych na wypadek. Do właściwego zarządu dróg, zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w okresie zimowym, należą obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych. W katalogu wskazywanych w ustawie obowiązków po stronie zarządcy znajduje się m.in. pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości przyległych do drogi publicznej, uprzątnięcie i pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników, jeżeli zarząd drogi pobiera opłaty z tytułu postoju lub parkowania pojazdów samochodowych na takim chodniku. Na terenie poszczególnych gmin dodatkowo obowiązują regulaminy utrzymania czystości i porządku, które uchwalone przez Rady Gmin, stanowią akty prawa miejscowego. Regulaminy takowe uszczegóławiają przepisy ustawy powołanej w podstawie prawnej, określając precyzyjnie zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m.in. uprzątania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego.

Przykład

Gmina uchwaliła, że w okresie zimowym będzie odśnieżała zwoje drogi dwa razy dziennie. Czy taka okoliczność będzie działała korzystnie w razie wystąpienia roszczenia przeciwko gminie o zaniedbanie obowiązków wynikających z odśnieżania?

Odpowiedź

Gmina powinna swoje czynności drogowe związane z odśnieżaniem drogi wykonywać w miarę konieczności. Chodzi tutaj o sytuacje, kiedy to opady śniegu bądź zalegające błoto pośniegowe utrudniają poruszanie się pojazdów po drodze, a co za tym idzie, zwiększają ryzyko wypadkowe. Gmina powinna zatem reagować w zależności od potrzeby i częstotliwość odśnieżania dostosować do panujących warunków na drodze. Trudno podejmować uchwały, które tylko z pozoru rodzą bezpieczeństwo na drodze, a tak naprawdę nie są przydatne w rzeczywistości.