Wiadomo, że za utrzymanie nawierzchni drogi odpowiada jej zarządca. Kto jednak ponosi odpowiedzialność za stan techniczny drogowych obiektów inżynierskich, w tym mostów?
Stan techniczny dróg w naszym kraju nie zawsze bywa zadowalający dla ich użytkowników. Większość korzystających z nich kierowców wie, że za utrzymanie nawierzchni drogi odpowiada jej zarządca i to od niego – w przypadku uszkodzenia pojazdu – można dochodzić odszkodowania. Problem może pojawić się w sytuacji, gdy droga przebiega przez most, który, zdaniem kierującego pojazdem, wymaga remontu lub wręcz stanowi zagrożenie dla ruchu samochodowego lub pieszego. Kto wówczas jest odpowiedzialny za taki stan rzeczy, do kogo można skierować zapytanie o bezpieczeństwo obiektu lub wręcz żądanie przeprowadzenia niezbędnego remontu? Problem ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym na takim obiekcie może pojawić się również w sytuacji, gdy kierowca będzie chciał dochodzić ewentualnych roszczeń odszkodowawczych w przypadku, gdy poniesie szkodę spowodowaną niewłaściwym, według jego uznania, stanem utrzymania obiektu.
Na tak postawione pytanie odpowiedzi należy szukać w Ustawie z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 – w dalszej części artykułu zwanej ustawą), która weszła w życie 1 października 1985 r. Reguluje ona m.in. podział dróg publicznych, opłaty za korzystanie z dróg publicznych, administrację drogową, zarządzanie tunelami położonymi w transeuropejskiej sieci drogowej czy pas drogowy. Artykuł 1 ustawy definiuje drogę publiczną jako drogę zaliczaną do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy zgodnie z jej przeznaczeniem, natomiast w art. 2 zawarty jest podział dróg publicznych ze względu na ich funkcje w sieci drogowej (na drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne).
Szeroki zakres definicji drogi
Niezwykle istotna jest definicja drogi, zawarta w art. 4 pkt 2 ustawy. Ustawodawca bowiem zdefiniował to pojęcie w sposób bardzo szeroki, wykraczający poza jego zwyczajowe rozumienie. Według tego przepisu droga to budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Natomiast pas drogowy to grunt wydzielony liniami granicznymi wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu drogowego, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą.
Drogowe obiekty inżynierskie
Kierując się przedstawionymi określeniami drogi, należy zauważyć, iż stanowi ona pewną całość techniczno- -użytkową, której elementem są drogowe obiekty inżynierskie. Pod tą nazwą należy rozumieć obiekt mostowy, tunel, przepust i konstrukcję oporową. Obiektem mostowym zaś jest budowla przeznaczona do przeprowadzenia drogi, samodzielnego ciągu pieszego lub pieszo-rowerowego, szlaku wędrówek zwierząt dziko żyjących lub innego rodzaju komunikacji nad przeszkodą terenową – w szczególności most, wiadukt, estakada i kładka (art. 4 pkt 12 i 13 ustawy o drogach publicznych).
Definicja ustawowa pojęcia drogi istotnie wykracza poza jej znaczenie w języku potocznym. Niemniej jednak zrozumienie pojęcia drogi w sposób przedstawiony przez ustawodawcę ma kluczowe znaczenie dla właściwej interpretacji innych regulacji zawartych w ustawie, m.in. dla właściwego określenia podmiotów zobowiązanych do zarządu obiektami mostowymi i określenia ich szczegółowych obowiązków, takich jak chociażby utrzymywania tych obiektów we właściwym stanie technicznym. W konsekwencji pozwala na ustalenie podmiotów odpowiedzialnych za ewentualne zaniedbania w powyższym zakresie.
Zgodnie z wyrokiem NSA z 4.10.2011 r. obiekt inżynierski leżący w ciągu dróg wewnętrznych jest częścią tych dróg.
Skoro droga to budowla stanowiąca całość techniczno- użytkową, a elementem tej budowli są drogowe obiekty inżynierskie, to jej częścią jest także most, będący takim właśnie obiektem. Wynikiem tego rozumowania musi być przyjęcie, że most nie jest odrębnym od drogi obiektem, ale jej częścią. Do takiej konkluzji doszedł także Naczelny Sąd Administracyjny
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
