Aby zrealizować inwestycję drogową, inwestor musi pozyskać odpowiednie materiały budowlane, w tym kruszywa. Zazwyczaj podstawowym kryterium wyboru (poza spełnianiem odpowiednich parametrów technicznych) jest ich cena. Doświadczenie ostatnich lat uczy jednak, że inwestor chcąc uniknąć przykrych niespodzianek, powinien weryfikować także legalność ich wytwarzania. Wykorzystanie kruszyw wytworzonych (pozyskanych przez ich wytwórcę) nielegalnymi metodami to gwarantowane kłopoty. Jakie zatem dokumenty, zgody administracyjne pozwalają stwierdzić, że dany materiał jest legalny?
Koncesje a kruszywa naturalne
Wytwarzanie kruszyw naturalnych związane jest z wydobywaniem, a następnie odpowiednim przetwarzaniem (kruszenie, separacja) skał budujących skorupę ziemską. Proces wydobywania skał (minerałów) regulują przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze.
Zgodnie z tym aktem prawnym skały i minerały wydobywane w celu osiągnięcia korzyści gospodarczej nazywane są kopalinami, a ich naturalne nagromadzenia to złoża kopalin.
Zgodnie z ustawą wydobywanie kopalin ze złóż wymaga uzyskania koncesji (art. 21 ust. 1 pkt 2). Wyjątek stanowi jedynie wydobywanie piasków i żwirów w ilości nie większej niż 10 m3 na rok dla zaspokojenia potrzeb własnych osoby fi zycznej, z nieruchomości stanowiącej przedmiot jej prawa własności (użytkowania wieczystego), bez użycia środków strzałowych i naruszenia przeznaczenia tej nieruchomości (art. 4).
W przypadku skał pozyskiwanych w celu wytwarzania kruszyw ustawa Prawo geologiczne i górnicze zalicza je do grupy kopalin objętych prawem własności nieruchomości gruntowej, co oznacza, że aby je wydobywać, trzeba dysponować prawem do nieruchomości, na terenie której występują.
Podczas budowania lub remontowania drogi korzysta się dziś nie tylko z kruszyw pochodzenia mineralnego (mniej lub bardziej przetworzonych). Coraz częściej stosowane są kruszywa (a także inne materiały budowlane) wytwarzane z odpadów.
Koncesję na wydobywanie ww. kopalin wydaje właściwy miejscowo marszałek województwa lub starosta (prezydent miasta na prawach powiatu).
Wydawanie koncesji przez starostę (prezydenta miasta na prawach powiatu) ma miejsce, gdy spełnione są jednocześnie trzy warunki (art. 22 ust. 2):
- obszar udokumentowanego złoża nieobjętego własnością górniczą nie przekracza 2 ha;
- wydobycie kopaliny ze złoża w roku kalendarzowym nie przekroczy 20 000 m3;
- działalność będzie prowadzona metodą odkrywkową oraz bez użycia środków strzałowych.
W pozostałych przypadkach koncesje (na wydobycie kopalin objętych prawem nieruchomości gruntowej) są wydawane przez marszałka województwa (art. 22 ust. 4).
Na podstawie koncesji starosty, na potrzeby drogownictwa, prowadzi się najczęściej wydobycie piasków i żwirów z małych lokalnych złóż, sporadycznie innych surowców skalnych, jeżeli jest możliwe ich wydobycie bez materiałów wybuchowych.
Należy zwrócić uwagę na właściwość miejscową organów koncesyjnych – marszałek województwa, starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) może wydać koncesję, o ile eksploatowane złoże znajduje się na terenie przyporządkowanego mu województwa, powiatu (miasta na prawach powiatu).
Skomplikowany charakter procesu koncesyjnego, konieczność uiszczania opłat za wydobytą kopalinę oraz liczne obowiązki przedsiębiorcy górniczego kuszą niestety nieuczciwych do pójścia drogą na skróty i prowadzenia nielegalnej eksploatacji kopalin. Dlatego ich odbiorcy powinni zawsze żądać okazania koncesji w celu upewnienia się co do legalności zakupywanych materiałów.
Kruszywa z odpadów
Budując lub remontując drogi, korzysta się nie tylko z kruszyw pochodzenia mineralnego (mniej lub bardziej przetworzonych) – coraz częściej stosowane są kruszywa (jak i inne materiały budowlane) wytwarzane z odpadów. O ich popularności, poza ceną, przesądza często lokalna dostępność materiału odpadowego. Jako przykład posłużyć mogą różne rodzaje żużli czy odpady pogórnicze. Decydując się na stosowanie takich kruszyw (materiałów), oprócz sprawdzenia ich jakości, należy weryfi kować także posiadanie przez ich wytwórcę odpowiednich zgód administracyjnych (decyzji).
W przypadku wytwarzania produktów, w tym kruszyw, z odpadów ich producent powinien posiadać zezwolenie na ich przetwarzanie (poprzez odzysk) wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (art. 41 ust. 1). Zezwolenia te wydawane są odpowiednio przez właściwego miejscowo
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
