Po drogach gminnych i powiatowych jeździ coraz więcej samochodów, na co wskazują pomiary przeprowadzane przez niektóre gminy. Niestety, niektórzy zarządcy lekceważą ten fakt i w imię oszczędności nie podejmują żadnych działań. Wystarczy jednak baczna obserwacja polskich dróg, aby stwierdzić, że ruch samochodowy jest coraz większy.
Można nawet zaryzykować twierdzenie, że natężenie ruchu na niektórych drogach w obrębie miast jest dużo większe, niż na drogach krajowych zlokalizowanych poza miastami, np. w Krakowie na jednej z dróg gminnych natężenie sięga 40 tys. pojazdów na dobę. O większym ruchu świadczy także fakt, że wciąż przybywa samochodów i wzrasta ich użytkowanie. Polski park samochodowy liczy już 25,7 mln pojazdów, z czego 75,5% to samochody osobowe, a 78% to samochody stare – według oficjalnych danych z 2013 r. mające więcej niż 10 lat. W samej Małopolsce przybyło w ostatnich latach 53% samochodów (z 1 056 755 do 1 615 661), ale tylko 4% całego parku samochodowego to samochody nowe. W miastach nie jest wcale lepiej, np. w Krakowie tylko 3,4% to samochody nowe, z lat produkcji 2011- 2013. W latach 2005-2013 mieliśmy w Polsce do czynienia z gwałtownym wzrostem motoryzacji i to, niestety, starych pojazdów, wycofywanych z eksploatacji w krajach Europy Zachodniej. W Krakowie w latach 1995-2013 przybyło 224% pojazdów. Według Kompleksowego Badania Ruchu wskaźnik motoryzacji wynosił w stolicy Małopolski w 2003 r. 197 samochodów osobowych na 1000 mieszkańców, a w 2013 r. już 323. Według innych źródeł1, w 1995 r. w Krakowie było zarejestrowanych 181 300 samochodów osobowych a w 2013 r. już 395 607, co pokazuje, że wskaźnik motoryzacji wynosi aż 521 samochodów osobowych na 1000 mieszkańców2. W 1995 r. 19% podróży po Krakowie realizowano samochodem, a w 2013 r. odnotowano ich już aż 34%. Oznacza to w liczbach bezwzględnych, że aż 519 tys. podróży w ciągu doby jest realizowanych samochodem po stosunkowo niewielkiej sieci dróg gminnych i powiatowych Krakowa.
A jak jest w innych miastach i miasteczkach? Nie wiemy, bo wiele samorządów nie przeprowadza żadnych badań ruchu. Natomiast w tych gminach, gdzie takie badania są prowadzone, jest podobnie jak w Krakowie. To oczywiste, że tak duże natężenia ruchu muszą się wiązać z ogromnymi zanieczyszczeniami powietrza. Tymczasem istnieje obiegowa opinia, że zagrożenie spalinami samochodowymi to wymysł ekologów. Warto więc zapytać naukowców, co współczesna wiedza mówi na temat zanieczyszczenia spalinami samochodowymi.
Trująca synergia spalin
Zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi jest współcześnie najbardziej powszechnym źródłem skażenia powietrza pośród wszystkich ludzkich aktywności, stanowiąc poważne zagrożenie dla zdrowia, zasobów przyrodniczych i jakości materiałów. Wg szwedzkich badań, w spalinach samochodowych znajduje się około 15 tys. związków chemicznych, ale tylko kilka podlega kontroli jako substancje wskaźnikowe. Najgorszym jest fakt synergicznego zagrożenia zdrowia i przyrody przez różne składniki spalin. Samochód zatruwa w bardzo różnoraki sposób:
»» emisją spalin z rury wydechowej,
»» emisjami pochodzącymi ze ścierania: opon, tarcz sprzęgieł, hamulców, nawierzchni. Ten pył bogaty jest w metale ciężkie typu kadm i rozliczne rakotwórcze węglowodory,
»» pyłem, który leży na drodze, jest to tzw. emisja wtórnego pylenia. Koła samochodu rozdmuchują pył, który w większości pochodzi z motoryzacji, ale także ten, który pochodzi z innych aktywności np. palenia węglem,
»» spaliny samochodowe biorą udział w tworzeniu smogu zimowego typu londyńskiego,
»» spaliny samochodowe biorą udział w tworzeniu smogu letniego fotochemicznego typu kalifornijskiego.
Przeciętny człowiek nie zdaje sobie sprawy, że jest nieustannie zatruwany przez samochody w tak różnorodny sposób. Spróbujmy zatem wyjaśnić mechanizm tworzenia smogu, w którym znaczący udział mają pojazdy spalinowe.
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
