Infrastruktura drogowa stanowi krwiobieg każdego rozwiniętego obszaru, będąc fundamentalnym elementem wspierającym rozwój gospodarczy i społeczny. Zapewnia dostępność komunikacyjną, umożliwia realizację nowych inwestycji oraz bezpośrednio wpływa na jakość życia mieszkańców. Zgodnie z polskim porządkiem prawnym budowa i utrzymanie dróg publicznych należą do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego (JST), finansowanych co do zasady z ich budżetów. Jednakże rosnące potrzeby inwestycyjne, wynikające z dynamicznego rozwoju miast i regionów, często przekraczają możliwości finansowe samorządów. W obliczu tych wyzwań partycypacja inwestorów prywatnych w budowie i przebudowie dróg publicznych staje się nie tylko pożądanym, ale wręcz kluczowym elementem strategii rozwoju infrastrukturalnego.
Takie współfinansowanie zadań publicznych może znacząco odciążyć budżety samorządów, umożliwiając realizację projektów, które w innym wypadku czekałyby na lepsze czasy lub w ogóle nie doszłyby do skutku. Kluczowym instrumentem prawnym regulującym tę współpracę jest art. 16 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (u.d.p.). Przepis ten stanowi podstawę prawną dla obowiązkowej partycypacji podmiotów prywatnych w realizacji zadań publicznych związanych z infrastrukturą drogową. Mimo centralnej roli art. 16 u.d.p. jest przepisem niezbyt ścisłym, co w praktyce prowadzi do licznych kontrowersji i niejasności interpretacyjnych. Ta niedoskonałość regulacji stwarza systemowe napięcie między intencją ustawodawcy (przerzucenie ciężaru finansowego) a praktyką stosowania prawa, skutkując sporami sądowymi i zmuszając samorządy do wypracowywania własnych, często innowacyjnych modeli współpracy. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie kompleksowej analizy art. 16 u.d.p., jego interpretacji prawnej, kluczowego orzecznictwa, praktycznych zastosowań w polskich miastach, a także wynikających z niego wyzwań i korzyści dla samorządów.
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.