Kto odpowiada za rowy melioracyjne?

Zgodnie z Ustawą z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity – Dz. U. z 2012 r., poz.145), pod pojęciem rowów rozumie się sztuczne koryta prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy, o szerokości dna mniejszej niż 1,5 m przy ich ujściu. Rowy mogą być porównywane do kanałów, z tym że ich parametry techniczne są mniejsze niż kanałów. Kanałem jest bowiem sztuczne koryto prowadzące wodę w sposób ciągły lub okresowy, o szerokości dna co najmniej 1,5 m przy jego ujściu lub ujęciu. Ponadto rów może być uznany za urządzenie melioracji wodnych szczegółowych, jeżeli służy regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby i ułatwienia jej uprawy oraz ochronie użytków rolnych przed powodziami, co wynika z definicji melioracji wodnych, określonych w ustawie Prawo wodne. W przypadku kwalifikacji danego urządzenia jako rowu nie jest istotne, czy figuruje on w ewidencji urządzeń melioracji wodnych jako rów, gdyż znaczenie ma przede wszystkim określenie jego rzeczywistej funkcji. W przypadku wątpliwości organ administracji powinien skorzystać z pomocy biegłego w celu jednoznacznego określenia funkcji i parametrów urządzenia wodnego.

Własność wód

Co do zasady, w stosunku do wód:

1. istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa,
2. służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej uprawy uprawnienia właścicielskie wykonuje marszałek województwa – jako zadanie z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez samorząd województwa. Marszałek województwa, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej, może powierzyć nadleśniczemu, w drodze porozumienia i na jego wniosek, wykonywanie uprawnień właścicielskich Skarbu Państwa w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa, znajdujących się w granicach nadleśnictwa.

Wody stojące oraz wody w rowach, znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej, stanowią własność właściciela tej nieruchomości. Uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa w stosunku do wód stojących oraz wody w rowach, znajdujących się na terenie nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa, wykonują podmioty reprezentujące Skarb Państwa w stosunku do tych nieruchomości, na podstawie odrębnych przepisów.

Melioracje wodne

Jak już wspomniano, rowy mogą być uznane za urządzenia melioracji wodnych. Jednak w sytuacji, gdy np. działki o charakterze rolnym zostaną przekształcone w działki budowlane, rowy stracą tę funkcję, nie będą już bowiem regulowały stosunków wodnych, m.in. w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, a staną się rowami odwadniającymi dla nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę.

Ustawodawca nie określa wprost, czyją własnością są rowy melioracyjne, stwierdza jedynie, że wykonywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do właścicieli gruntów. Może zatem powstać wątpliwość, czy chodzi o właścicieli działek, na których usytuowane mają być rowy, czy o każdego właściciela nieruchomości, która będzie korzystała z melioracji. Wydaje się, że prawidłowe będzie uznanie, iż chodzi tu o każdego właściciela nieruchomości, na którego urządzenia te wywierają korzystny wpływ. Przy czym jeżeli mowa jest o właścicielu nieruchomości, to należy przez niego rozumieć także posiadacza samoistnego oraz użytkownika wieczystego, a w przypadku eksploatacji instalacji – prowadzącego tę instalację w rozumieniu Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).

Urządzenia melioracji wodnych szczegółowych mogą być wykonywane na koszt Skarbu Państwa za zwrotem, w formie opłaty melioracyjnej, części kosztów przez właścicieli gruntów, na które urządzenia te wywierają korzystny wpływ, jeżeli: 

1. teren cechuje duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych,
2. urządzeniom melioracji wodnych szczegółowych grozi dekapitalizacja,
3. warunkiem restrukturyzacji rolnictwa jest regulacja stosunków wodnych w glebie.

Oprócz tego urządzenia melioracji wodnych szczegółowych mogą być wykonywane na koszt Skarbu Państwa przy współudziale publicznych środków wspólnotowych oraz innych środków publicznych na zasadach określonych w Ustawie z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju i w Ustawie z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, za zwrotem przez zainteresowanych właścicieli gruntów części kosztów w formie opłaty inwestycyjnej.

Rozstrzygnięcie w