Na realizację inwestycji w ramach Funduszu Dróg Samorządowych w ciągu najbliższych 10 lat rząd przeznaczy 36 mld złotych. Czas, aby podjąć dyskusję nad kierunkami rozwoju programu budowy dróg dla samorządowców.
W spotkaniu wzięło udział blisko 120 osób – przedstawiciele samorządów powiatowych, gminnych, miejskich, zarządcy dróg w powiatach i dróg wojewódzkich. Konferencja odbyła się w formule online z aktywnym udziałem uczestników.
Pierwszą część konferencji otworzył Alan Steinbarth, członek zarządu ORLEN Asfalt. – Uzyskanie dodatkowych środków na remonty dróg samorządowych to doskonały moment na wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań w znacznym stopniu przedłużających żywotność tej sieci. Zdecydowaliśmy się zaprosić ekspertów, aby wspólnie rozważyć, jak optymalnie wykorzystać środki, żeby powstająca infrastruktura drogowa była trwała i służyła długie lata lokalnym społecznościom – powiedział.
Do tej pory Fundusz Dróg Samorządowych koncentrował się na trzech typach zadań: powiatowych i gminnych – obejmujących budowę, przebudowę lub remont dróg powiatowych i gminnych, mostowych – polegających na budowie mostów zlokalizowanych w ciągach dróg wojewódzkich, powiatowych lub gminnych, oraz obronnych – skoncentrowanych na budowie, przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, powiatowych lub gminnych o znaczeniu obronnym. – Nowelizacja zakłada dodanie dwóch typów zadań: obejmujących budowę obwodnic zlokalizowanych w ciągach dróg wojewódzkich oraz miejskich, polegających na budowie, przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, powiatowych lub gminnych zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Dodatkowo zmieni się nazwa programu na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg – powiedział Grzegorz P. Kubalski, zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich, przedstawiając założenia ustawy.
Niestety ani poprzednia wersja ustawy, ani nowelizacja nie zakłada premiowania innowacyjnych rozwiązań. Na razie nie znalazły się tam także zapisy odnoszące się do jakości wykonywanych inwestycji.
Uczestnicy biorący udział w konferencji zwracali uwagę na niejasność kryteriów wyboru projektów przez komisje konkursowe.
Głos strony samorządowej kontynuował Adam Czerwiński, przewodniczący Krajowej Rady Zarządów Dróg Powiatowych, dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg w Nowym Sączu, który omówił bariery we wprowadzaniu innowacyjnych rozwiązań na tej sieci dróg. – Trudno mówić o wprowadzaniu innowacji, gdy na co dzień zderzamy się z trudną rzeczywistością. Sieć, którą przejęły powiaty w 1999 roku pomimo ponad 20 lat inwestowania i remontów ciągle ma wiele mankamentów. Wiele dróg ma niedostosowaną geometrię do wymogów technicznych, stale borykamy się z nieuregulowaną sprawą własności gruntów, do tego uprzywilejowana pozycja operatorów i właścicieli urządzeń infrastruktury także nie ułatwia nam życia. Duże ograniczenia nakładają przepisy prawa wodnego i ustaw środowiskowych – wymieniał dyr. Czerwiński.
Istotną kwestią poruszaną podczas spotkania była także niejasność przepisów. Oprócz obligatoryjnych rozporządzeń istnieje wiele dokumentów zalecanych do stosowania, koniecznością staje się uporządkowanie systemu dokumentów technicznych. Doskonałym przykładem lokalnych dokumentów aplikacyjnych są wytyczne techniczne opracowane przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach. Wprowadzono je w grudniu 2009 roku zarządzeniami dyrektora ZDW w Katowicach pod nazwą Wytyczne Techniczne Wojewódzkie. – Co istotne, przed wprowadzeniem zostały sprawdzone w praktyce. Z uwagi na to, że uwzględniają najnowsze normy europejskie, wyprzedzają istniejące przepisy techniczne – powiedział Zbigniew Tabor – dyrektor ZDW Katowice, przewodniczący Konwentu Dyrektorów Zarządów Dróg Wojewódzkich, który szczegółowo przedstawił etapy wprowadzania wytycznych.
Choć na początku Wytyczne spotykały się z dużym oporem firm wykonawczych, z czasem nie tylko zostały zaakceptowane, ale także uznane za bardzo pomocne.
Temat uporządkowania przepisów kontynuował Marek Krajewski, przewodniczący KT 108 przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym. – Aby było możliwe wprowadzanie innowacji na drogach samorządowych, konieczna jest jednolita dokumentacja przetargowa obowiązująca na każdym poziomie zarządzania drogami, co ważne, niezależna od kosztów inwestycji. Powinna być ona opracowana przez niezależnych ekspertów i systematycznie aktualizowana. Wprowadzane rozwiązania powinny być nie tylko sprawdzone w warunkach laboratoryjnych, ale także rzeczywistych, a procedura ich wprowadzania na rynek jasno opisana – podkreślał. Czynnikiem zachęcającym samorządowców do wprowadzania innowacyjnych technologii zdaniem Marka Krajewskiego mogłoby być przyznawanie za nie dodatkowych punktów na przetargach. Należy przy tym brać pod uwagę nie tylko koszt budowy, ale również i utrzymania dróg.
Przykładem innowacyjności na drogach samorządowych mogłoby być zastosowanie asfaltów wysokomodyfikowanych, o czym przekonywał dr inż. Krzysztof Błażejowski, dyrektor ds. Badań, Rozwoju i Innowacji ORLEN Asfalt. W 2014 roku spółka wprowadziła na polski rynek asfalty wysokomodyfikowane, które świetnie sprawdzają się na drogach obciążonych ruchem ciężkim. Lepiszcze wysokomodyfikowane ORBITON HiMA sprawia, że nawierzchnia jest odporna na koleinowanie latem, a zimą na spękania. Można budować trwałe drogi, co znacząco wpływa na obniżenie kosztów utrzymania drogi w dłuższym okresie.
– Jest to niezwykle ważne, biorąc pod uwagę rosnące obciążenie ruchem i zmieniające się warunki klimatyczne. Asfalty wysokomodyfikowane HiMA pozwalają na praktycznie dowolne manewrowanie miejscem ich zastosowania, niezależnie od ich twardości. Nawet w przypadku miękkich lepiszczy zachowują one wysoką odporność na koleinowanie. Cechą szczególną asflatów HiMA jest bardzo duża wytrzymałość zmęczeniowa. Umożliwia to osiągnięcie znacznie wyższych trwałości obliczeniowych nawierzchni, np. w postaci rezerwy na pojazdy przeciążone – powiedział dr Błażejowski.
W drugiej części spotkania do panelu dyskusyjnego dołączyli Piotr Król, przewodniczący podkomisji stałej ds. transportu drogowego, drogownictwa, bezpieczeństwa ruchu drogowego i poczty oraz Michał Wasilewski, koordynator Porozumienia dla Bezpieczeństwa w Budownictwie. Debata toczyła się wokół trzech kwestii: czy FDS stanie się dźwignią do modernizacji drogownictwa samorządowego, jakie są szanse na nowe standardy i innowacje i czy kadry w samorządach to kluczowy czynnik sukcesu w realizacji inwestycji.
Po zakończeniu konferencji organizatorzy zobowiązali się przedstawić wnioski – propozycje zmian do nowelizacji ustawy Fundusz Dróg Samorządowych.
