Inwestycje drogowe a przepisy prawa

Podstawowe znaczenie w zakresie realizacji inwestycji budowlanych mają Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.; dalej: PlanZagospPrzestrzU) oraz Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118 ze zm.). Regulują one procedurę administracyjną poprzedzającą podjęcie robót budowlanych, w szczególności ustalanie przeznaczenia terenów i rozmieszczenia inwestycji celu publicznego w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (łączna nazwa dla decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego i decyzji o warunkach zabudowy – art. 4 ust. 2 PlanZagospPrzestrzU) czy też decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę.

O ile jednak procedury uregulowane we wskazanych ustawach sprawdzają się w odniesieniu do realizacji inwestycji kubaturowych, o tyle w przypadku przedsięwzięć infrastrukturalnych (np. budowy dróg) są mało efektywne.

Procedura upraszczająca

Specyfika realizacji inwestycji drogowej wynika z faktu, iż – oprócz ustalenia jej lokalizacji (w planie miejscowym lub decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego) oraz wydania decyzji o pozwoleniu na budowę – wymaga ona także przeprowadzenia podziałów i przejęcia własności wielu nieruchomości, przez które ma przebiegać. Z tego też względu Ustawą z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych (Dz. U. Nr 80, poz. 721) została wprowadzona szczególna procedura upraszczająca przygotowanie inwestycji w zakresie dróg krajowych.

Specyfika realizacji inwestycji drogowej wynika z faktu, iż wymaga ona przeprowadzenia podziałów i przejęcia własności wielu nieruchomości, przez które ma przebiegać.

Na jej podstawie właściwy wojewoda uprawniony był do wydania decyzji o lokalizacji drogi, która nie tylko rozstrzygała o lokalizacji inwestycji, ale również zatwierdzała plan podziału nieruchomości, przez które droga miała przebiegać.

16 grudnia 2006 r. weszła w życie Ustawa z 18 października 2006 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 220, poz. 1601). Nowelizacją tą rozszerzono zakres stosowania ustawy do realizacji wszystkich dróg publicznych, tj. nie tylko krajowych, ale także wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Ponadto przejście własności nieruchomości potrzebnych do realizacji drogi na rzecz Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego następowało z mocy samego prawa z chwilą, gdy decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi stawała się ostateczna.

Wprowadzona w 2008 r. decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej ma charakter skonsolidowanego orzeczenia administracyjnego.

Specustawa drogowa

Kolejna, daleko idąca, nowelizacja została wprowadzona Ustawą z 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 958; dalej: ZasInwDrU), która weszła w życie 10 września 2008 r. Wprowadzała ona nowy rodzaj decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (dalej: ZRiD), która – w odróżnieniu od dotychczasowej decyzji o lokalizacji drogi – ma charakter skonsolidowanego orzeczenia administracyjnego. Decyzja ta może ograniczyć korzystanie z nieruchomości sąsiednich w celu przebudowy infrastruktury technicznej i dróg niższej kategorii.

Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej określa m.in.:

1. wymagania dotyczące powiązania drogi z innymi drogami publicznymi, wraz z określeniem ich kategorii;
2. linie rozgraniczające teren;
3. warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;