Asfalty nowej generacji typu HiMA (highly modified asphalt) dzięki ponadstandardowym właściwościom funkcjonalnym pozwalają na optymalizację konstrukcji nawierzchni i znaczne oszczędności w nakładach na utrzymanie sieci dróg. Do niedawna asfalty te stosowane były przede wszyskim na drogach krajowych. Dzięki skierowanemu do samorządów programowi „15 inwestycji z okazji 15-lecia” ogłoszonemu przez LOTOS Asfalt, również na drogach samorządowych przybędzie odcinków referencyjnych z wykorzystaniem polimeroasfaltów – MODBIT HiMA.
90 procent dróg na całym świecie zbudowanych jest z mieszanek mineralno- -asfaltowych, powszechnie zwanych asfaltem. Tak wysokie wykorzystanie nawierzchni asfaltowych przy budowie infrasturktury drogowej jest konsekwencją ogromnej „elastyczności” i ciągłego rozwoju technologii asfaltowych rozumianych w dwóch wymiarach. Pierwszy wymiar to ich uniwersalność oraz wielofunkcyjność, a także możliwość stosowania przy każdym obciążeniu ruchem, we wszystkich strefach klimatycznych. Drugi wymiar to ciągłe doskonalenie właściwości funkcjonalnych samego lepiszcza asfaltowego. Dzięki temu asfalty są chętnie stosowane zarówno przy budowie autostrad, dróg krajowych jak i samorządowych.
Potencjał asfaltów wysokomodyfikowanych i ich wpływ na efektywność ekonomiczną inwestycji
Asfalty wysokomodyfikowane są przełomową technologią w uzyskaniu trwałej infrastruktury drogowej i odpowiedzią na zapotrzebowanie branży budowlanej. Charekteryzują się bardzo elastycznym lepiszczem, odpornym na zmęczenie spowodowane ciągłym ruchem pojazdów przy jednoczesnej szytwności nawierzchni. Zapobiega ona tworzeniu się deformacji trwałych, tzw. kolein. W asfaltach nowej generacji typu MODBIT HiMA zawartość polimeru jest ponad dwukrotnie większa niż w klasycznych asfaltach modyfikowanych stosowanych powszechnie w nawierzchniach drogowych. Podwyższona zawartość modyfikatora przekłada się na uzyskanie mikrostruktury asfaltu z przewagą fazy polimerowej tworzącej gestą sieć, swoiste zbrojenie asfaltu. Dzięki temu wyrób jest niezwykle elastyczny i posiada podwyższone parametry funkcjonalne. Oznacza to w praktyce nawet 25-krotnie zwiększoną odporność na zmęczenie, przekładającą się na możliwość przeniesienia większego ruchu, poprawę modułu sztywności w wysokich temperaturach o 10–20%, co zapewnia odporność na koleinowanie nawet podczas letnich upałów. Odporność na niskie temperatury pozwala nawierzchni wytrzymać bez spękań nawet 30-stopniowe mrozy. Z tego względu asfalt stanowi lepiszcze niemal idealne. Właściwości asfaltów wysokomodyfikowanych zostały kompleksowo przebadane przez przedstawicieli wielu uznanych placówek naukowych, między innymi Politechniki Gdańskiej, Politechniki Warszawskiej czy Instytutu Badawczego Dróg i Mostów.
Eksperci zwrócili uwagę na potencjał asfaltów wysokomodyfikowanych i pozytywny wpływ ich zastosowania na efektywność ekonomiczną inwestycji. Przy odpowiednich scenariuszach utrzymaniowych może ona wynosić nawet do 20%. Można to osiągnąć między innymi poprzez zwiększenie trwałości nawierzchni stosując specjalne antyzmęczeniowe mieszanki mineralno-asfaltowe pozwalające na redukcję grubości pakietu warstw asfaltowych. Budowa i remonty dróg z udziałem asfaltów wysokomodyfikowanych na drogach miejskich i wojewódzkich są coraz bardziej powszechne.
Do niedawna wyzwanie stanowiło poprawne wbudowanie lepiszcza z tak dużą ilością modyfikatora. W nowoczesnych asfaltach wysokomodyfikowanych problem ten został rozwiązany poprzez zastosowanie specjalistycznych modyfiaktorów, pozwalających na wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej w standardowych temperaturach. Potwierdziły to praktyczne zastosowania na budowie. Asfalty wysokomodyfikowane są nie tylko znakomitym materiałem do warstw ścieralnych, lecz również do warstw przeciwzmęczeniowych stosowanych w podbudowach nawierzchni długowiecznych. Z powodzeniem stosuje się je również do warstw antyspękaniowych typu SAMI (stress absorbing membrane interlayer), które poprzez absorbcję naprężeń z niższych warstw znacznie przedłużają żywotność drogi. Tego typu technologie mogą okazać się szczególnie przydatne przy remontach i przebudowach już istniejących, często bardzo zniszczonych i spękanych dróg. Elastyczne warstwy asfaltowe z wysokomodyfikowanymi lepiszczami znacznie spowalniają propagację spękań z niższych, zbyt sztywnych, popękanych warstw nawierzchni, pozwalając na przedłużenie funkcjonalności drogi bez konieczności jej całkowitej przebudowy. Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach już od kilku lat z powodzeniem stosuje asfalty wysokomodyfikowane przy niemal wszystkich remontach, przebudowach i budowach dróg w celu wydłużenia cyklu życia nawierzchni. MODBIT 45/80-80 HiMA standardowo stosuje się też w „nakładkach” z warstwy ścieralnej na obciążonych ulicach Warszawy, w celu zwiększenia odporności na deformacje. Efektywność asfaltów wysokomodyfikowanych jest najbardziej widoczna na drogach o dużym natężeniu ruchu, dojazdach do zakładów przemysłowych i magazynów. Tego typu rozwiązania pojawiają się również na drogach miejskich w zatokach autobusowych i na bardzo obciążonych skrzyżowaniach innych dużych miast. Stają się coraz bardziej popularne na remontowanych drogach w Gdańsku, gdzie stosuje się je przede wszystkim jako membranę antyspękaniową w nakładkach mocno spękanych i zniszczonych nawierzchni. Najwyższy czas, aby szerzej zastosować asfalty wysokomodyfikowane na drogach samorządowych, wydłużając trwałość i nośność dróg, na których remonty, ze względu na brak środków finansowych, odbywają się niezwykle rzadko. Warto wykorzystać te wyjątkowe asfalty na drogach, poprawiając komfort jazdy i bezpieczeństwo poprzez zmniejszenie uciążliwego hałasu czy redukcję „filmu wodnego” powstającego w czasie opadów. Są one do tych zastosowań szczególnie zalecane, gdyż znacznie zwiększają żywotność mieszanek mineralno- -asfaltowych o otwartej strukturze czy zwiększonej ilości wolnych przestrzeni tj. asfaltów porowatych i „cienkich” warstw z mieszanki typu BBTM. Efektywnym zastosowaniem asfaltów wysokomodyfikowanych na drogach samorządowych jest użycie ich w technologii SMA 16 JENA (jednowarstwowej nawierzchni asfaltowej). Wbudowanie jednej nośnej i trwałej warstwy nawierzchni zamiast dwóch realnie zwiększa jej żywotność poprzez elimnację problemu szczelności miedzywarstwowej, skracając czas jej wykonania i redukując koszty. Stosowanie asfaltów HiMA na drogach samorządowych w Polsce może okazać się uzasadnione wobec konieczności dostosowania się do regulacji unijnych. Od niedawna na każdej drodze publicznej mogą bez specjalnych zezwoleń poruszać się pojazdy o nacisku osi do 11,5 ton. Do tej pory na drogach niższych klas (G, Z, L i D) dopuszczalne były mniejsze naciski – 8 lub 10 ton na pojedynczą oś pojazdów. Teraz nawet na drogi zaprojektowane na niższe obciążenia mogą wjechać pojazdy o nacisku 115 kN. Przed zarządcami dróg stoi trudne zadanie utrzymania infrastruktury drogowej w dobrym stanie. W tych przypadkach właściwe zastosowanie asfaltów wysokomodyfikowanych może okazać się doskonałym rozwiązaniem.
Założenia i realizacja programu „15 inwestycji z okazji 15-lecia”
LOTOS Asfalt chcąc wspomóc samorządy w budowie trwałych dróg wystartował z promocyjnym programem. Z okazji 15-lecia spółki planowane jest powstanie 15 takich odcinków na drogach samorządowych w całej Polsce. Istotą programu ogłoszonego przez LOTOS Asfalt jest bezpłatna zamiana do 100 t przewidzianego w projekcie asfaltu modyfikowanego na asfalt wysokomodyfikowany. Taka ilość lepiszcza umożliwia budowę czy remont nawet jednokilometrowego odcinka drogi zapewniając mu uzyskanie bardzo wysokich parametrów funkcjonalnych. Chęć udziału w programie może zgłosić każdy samorząd. Decyzję o zakwalifikowaniu danej inwestycji do programu podejmie LOTOS Asfalt wybierając projekty, które ze względu na uwarunkowania są w stanie wykazać zasadność zastosowania nawierzchni z asfaltami MODBIT HiMA. Nabór projektów nadal trwa. Można je zgłaszać pisząc na adres siedziby spółki LOTOS Asfalt lub mailowo na lotos@lotosasfalt.pl. Celem programu jest współpraca LOTOS Asfalt z zarządcami dróg i wybudowanie, w ramach realizowanych kontraktów, referencyjnych odcinków nawierzchni na drogach samorządowych przy zastosowaniu asfaltów wysokomodyfikowanych HiMA w miejscach, gdzie użycie asfaltów z „najwyższej półki” jest szczególnie uzasadnione. Dotyczy to w pierwszej kolejności inwestycji stanowiących do niedawna wyzwanie dla tradycyjnych technologii opartych na klasycznych – drogowych czy lekkomodyfikowanych asfaltach, czyli dróg obciążonych ruchem bardzo ciężkim, spowolnionym i postojowym, rond czy dojazdów do skrzyżowań, fabryk i magazynów oraz obiektów mostowych. Przedsiębiorczy inwestorzy, którzy stawiają na najnowsze, zaawansowane technologie asfaltowe zgłosili już swoje propozycje. Jest szansa, że dzięki tym projektom zostaną oni prekursorami innowacyjnych rozwiązań w drogownictwie. Zachęcamy wszystkich do aktywnego uczestnictwa w programie, gdyż dysponując nowoczesnymi materiałami można nie tylko optymalizować inwestycje na etapie budowy, ale przede wszystkim zaoszczędzić na pracach remontowych i utrzymaniowych w przyszłości. W niektórych przypadkach może to przyczynić się do bardziej efektywnego wykorzystania środków z Funduszu Dróg Samorządowych przez wybór optymalnej technologii. W świecie, gdzie czas to pieniądz, niezwykle ważna jest niezawodność i długowieczność nawierzchni, którą zapewniają lepiszcza wysokomodyfikowane.
